اندازه‌گیری همزمان لیکوپن و بتا-کاروتن سرم به روش

سابقه و هدف: لیکوپن و بتا-کاروتن، کاروتنوئیدهایی با خاصیت آنتی اکسیدانی قوی هستند که اساساً از طریق سبزی و میوه‌ وارد بدن می‌شوند. اندازه‌گیری سطوح سرمی کاروتنوئیدها برای ارزیابی وضعیت آنتی اکسیدانی بدن و نیز برای تعیین روایی پرسشنامه‌های بررسی مصرف سبزیها و میوه‌ها کاربرد دارد. مواد و روشها: این مطالعه با هدف راه اندازی یک روش آزمایشگاهی معتبر، نسبتاً سریع و کم هزینه برمبنای کروماتوگرافی با کارایی بالا برای اندازه گیری سطوح سرمی لیکوپن و بتا-کاروتن انجام شد. در این مطالعه، پس از آزمودن شرایط گوناگون کروماتوگرافی، نخست پروتئین‌های سرم به کمک اتانول رسوب داده شدند و سپس لیکوپن و بتا-کاروتن با هگزان استخراج شدند. فاز آلی در دمای C 40 تحت گاز ازت، تبخیر شد و مادۀ باقیمانده در آمیزه‌ای از فاز متحرک (متانول: استونیتریل: تتراهیدروفوران، نسبت 50:45:5، حجمی، حاوی 01/0درصد هیدروکسی تولوئن بوتیله) و دی‌اتیل‌اتر (نسبت 2 به 1 حجمی) حل و µL20 از آن به ستون Novopack C18 تزریق شد. یافته ها‌: زمان بازداری لیکوپن و بتا-کاروتن در میزان جریان mL/min 5/1 و طول موج nm 472 به ترتیب 1/5 و 6/8 دقیقه و کل زمان کروماتوگرافی 11 دقیقه به دست آمد. میانگین و انحراف معیار درصد بازیافت لیکوپن و بتا-کاروتن در آزمایشهای متعدد به ترتیب معادل 8/7±5/95% و 7±2/95% به دست آمد. تغییرات درون و میان سنجشی برای لیکوپن به ترتیب معادل 6/1 و 75/5 درصد و برای بتا-کاروتن به ترتیب 3 و 5/3 درصد بود. نتیجه گیری: آزمونهای کنترل کیفی حاکی از حساسیت و دقت بالای این روش بودند. علاوه براینکه زمان و هزینۀ نسبتاً اندک آزمایش، آن را برای مقاصد پژوهشی و به ویژه مطالعات جمعیتی مناسب می‌کند، در عین حال، این روش نیز مانند هر روش آزمایشگاهی دیگری محدودیتهایی هم دارد. به طور مثال، معلوم نیست با این روش تا چند آنالیت را می‌توان همزمان اندازه‌گیری نمود. روشن کردن این مساله نیازمند مطالعات بیشتری است.